Tüm dünyayı tesiri altına alan Covid-19 pandemisi çabucak her ailenin hayat tertibinde esaslı değişimlere sebep oldu. Konutlar birer işyeri ve okul, ebeveynler de öğretmen oldu. Aile bireylerinin birbirleriyle geçirdikleri vaktin çokça artması hem müspet hem negatif birçok sonucu da beraberinde getirdi. Çocukların okuldan, toplumsal ortamlardan uzak kalmaları, akran toplumsallaşmasının ortadan kalkması, tüm bu gereksinimlerin giderilmesi misyonunu anne babalara vermiş oldu.
Bununla birlikte çocukların anne babalarına olan bağlılık ve talepleri de çok daha arttı. Hatta birtakım çocuklarda bu durum daha da ileriye gidip, çocuğun kişisellik gelişiminde ve okul hayatında önemli problemler oluşturabilen kıymetli bir tabloya yol açtı; anneye bağımlılık! Dikkat! Ruhsal ve bilişsel gelişimlerinde kıymetli sıkıntılara neden olabilen ‘anneye bağımlılık’ çocuklarda tıpkı vakitte okul fobisine de yol açabiliyor!
Nedeni genelde ‘ebeveynler’ oluyor
Çocuklar toplumsallaşma maharetlerini birinci 3 yaşta kazanıyorlar. Bu periyoda kadar çocuk bir yandan temel muhtaçlıkları nedeniyle anneye bağımlı halde yaşamaya devam ederken, bir yandan da anneden ayrışmaya çalışıyor.
Uzman Psikolog Sena Sivri, çocuk yaşının gerektirdiği maharet ve yetileri kazandıkça bu bağımlılık halinin azaldığını belirterek, “Gelişiminin ilerleyen devirlerinde bağımlılığın yerini bağlılığın alması bekleniyor. Fakat bu süreç birtakım çocuklarda olması gerektiği halde gerçekleşmiyor ve çocuklar anneye bağımlı olmaya devam ediyorlar. Çocuklar psikososyal gelişimleri doğrultusunda ayrışmaya, kişiselliklerini ilan etmeye hazırlar aslında. Münasebetiyle anneye bağımlı olmak genelde ebeveyn tavırlarıyla bağlantılı oluyor” diyor.
Çok telaşlı, esirgeyici ve kısıtlayıcı davranmayın!
Çocuğun anneye bağımlı olmasında pek çok etken rol oynuyor. Bilhassa pandemi sürecinde, ebeveynlerin yaşadıkları tasa hissini yönetmede çektikleri zahmete bağlı olarak çocuklarına karşı çok telaşlı, esirgeyici ve kısıtlayıcı bir tavır sergilediği görülüyor.
Ebeveynler birçok vakit bu tip davranışlarıyla çocuğun gelişimini engellediklerinin farkına varmıyorlar. Örneğin ‘Okulda kalabalığa karışma, hastalık kaparsın’ biçiminde cümleler kurulması, sorumluğu altında olan bir şeyin onun yerine tamamlanması, kendi başına bir şeyler yapmasına müsaade verilmemesi, özgüvenini destekleyici aksiyon ve telaffuzlarda bulunulmaması, çocuğun anneye bağımlı olmasında kilit role sahip. Bağımlılığın devamını önleyecek olan en tesirli kurallar ise çocuğun gelişen yetileri doğrultusunda yapabileceklerine müsaade vermek, onu onaylamak ve itimat duymasını sağlamaktır.
Okul fobisi gelişebiliyor
Anneye bağımlı olan çocukta özgüven eksikliği ve bunun sonucunda okul fobisi başlayabiliyor. Okulda ahenk problemleri, arkadaş bağlantılarında sorunlar, çekingenlik, utangaçlık ve zorlandığında hırçın davranışlar görülebiliyor. Bağımlılığın geliştiği durumlarda çocuğun okula adaptasyon problemleri daha uzun sürüyor.
Bu durumda çocuklar okula gitmek istemez, annelerine sarılıp ayrılmazlar, hırçınlaşırlar, ağlarlar, öğretmene ve okuldaki herkese karşı çekinik, kaçıngan, yer yer hırçın tavırlar sergilerler. Okuldaki etkinliklere katılmaz, reaksiyon verirler. Anneleri daima yanlarında dursun, gitmesin isterler. Tüm bunlar da hem okula ahenk sürecini uzatıyor, hem de eğitimlerinin, bilişsel, toplumsal ve duygusal gelişimlerinin geride kalmasına sebep oluyor.
Çocuğunuz size bağımlı mı?
Aşağıda yer alan sıkıntılar anne bağımlılığına işaret edebiliyor:
-Tek başına yapabileceği şeyler için bile dayanak bekliyorsa,
-Siz yanında yokken huysuz, hırçın ve uyumsuz oluyorsa,
-Topluluk içinde zorluk çekiyorsa,
-Sosyalleşmede sorun yaşıyorsa,
-Bağımsız olarak bir şey yapamıyorsa,
-Her karar verme sürecinde dayanak bekliyorsa,
-Okula gitmek istemiyorsa,
-Ödevlerini tek başına yapamıyorsa,
-Grup içinde ahenk sağlayamıyorsa, çocuğunuz size bağımlı olabilir.
Anne bağımlılığına karşı 7 altın teklif
Çocukların ayrışmaya dair en büyük endişeleri terk edilmekle ilgili oluyor. Pandemi sürecinde de daima anneyle bir arada olan çocuklar, kreşe, okula yahut bakıcısına giderken birinci olarak terkedilmekten korkuyor ve reaksiyonlarını bu doğrultuda veriyorlar. Çocuğunuza onu terk etmediğinizi net olarak anlatmalı, teminat vermelisiniz.
Karşılıklı irtibatı geliştiren ve çocuğunuzun duygusal gelişimine katkıda bulunacak olan aktiviteler yapmayı alışkanlık haline getirin. Çocukta gelişen dertler genelde ebeveyne ilişkin korkular oluyor. Ebeveyn olarak kendi derdinizin farkında olmalı ve bunu yönetebilmelisiniz. Çok telaşlı, müdafaacı ebeveyn tavrından uzak durun.
Çocuğun sorumluluğu altında olan şeyleri onun yerine tamamlamayın. Gelişen yetileri doğrultusunda kendi başına bir şeyler yapmasına müsaade verin ve onu teşvik edin. Özgüvenini destekleyici, şevk verici, motive edici telaffuzlarda bulunun, “bırak senin yerine ben yaparım”, “onu sen yapma, aman bir şey olur” üzere korkutucu, çocuğu geri tutan telaffuzlardan kaçının.
Anne sakin kalamadığında çocuğun yaşadığı kriz daha uzun sürüyor. Ayrılmanız gereken anlarında çocuğunuzun verdiği reaksiyonlara karşı serinkanlı durun, denetimi elinizde tutun. Sabırlı olmanız, bu ayrışma sürecine vakit tanımanız, geri adım atmamanız, baş edemediğinizi hissettiğinizde uzman takviyesi almanız da bağımlı bir ilgiyi önlemede son derece değerli role sahip.
KAYNAK: Milliyet