Prof. Dr. Erk, pandeminin devam ettiği bugünlerde bilhassa risk kümelerine zatürre aşısını önerdi. Pekala bu aşı Covid-19’a karşı tesirli mi? Bilhassa kimler yaptırmalı? İşte yanıtları…
Bugünlerde bir yandan coronavirüs tehdidi devam ederken, başka yandan grip ve zatürre (pnömoni) riskiyle de karşı karşıyayız…
İç Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Osman Erk, her iki hastalığın da Covid-19’la birlikte daha ağır bir tabloya yol açabileceğine dikkat çekti. “Zatürreyi hafife almamak gerekir. Akciğer dokusunun iltihaplanmasına yol açan ve her yıl 4 milyon insanın vefatına neden olan zatürreden korunmanın en tesirli yolu aşıdır” diyen Osman Erk, hastalıkla ve zatürre aşısıyla ilgili merak edilenleri şöyle anlattı:
KİMLER, NE VAKİT AŞI YAPTIRMALI?
Zatürre aşısı bilhassa risk faktörü olan şahıslara kesinlikle yapılmalıdır. 18 yaş ve sonrası bağışıklığı baskılanmış hastalara (kanser, kronik böbrek yetersizliği, nefrotik sendrom, kronik karaciğer hastalığı), kalp hastalarına, dalağı alınanlara, beyin omurilik sıvısı kaçağı olanlara, şuur kaybı olan nörolojik hastalara, çok sigara içenlere, astımı ve diyabeti olanlara Pnömoni aşısının yapılması bilhassa önerilir. Risk faktörü olan şahıslarda 18-65 yaşları ortasında 1-2 doz, 65 yaş sonrası ise herkese bir kere uygulanabilir. Zatürre aşısı yılın her ayında yapılabilir. Bilhassa yaz ayları tercih edilmelidir. Aşı hastalığa karşı son derece kollayıcıdır.
YAN TESİRİ VAR MIDIR?
Koronavirüs enfeksiyonu pnömokok bakterisinin üst teneffüs yollarına yerleşmesini kolaylaştırır. Bakteri en az iki kat daha sıklıkla o bölgelerde yer alır ve akciğerlere ulaşabilir. Koronavirüs ile birlikte pnömokok enfeksiyonu gelişirse hastalık çok ağır seyredebilir. Aşı, meyyit aşıdır rastgele bir yan tesire yol açmaz. Bağışıklık sistemini aktive ederek koronavirüs enfeksiyonunun hafif geçmesini sağlar.
HANGİ BELİRTİLERE YOL AÇAR?
Zatürreye neden olan mikroorganizmalar, ağız, boğaz ve burun olmak üzere kişinin kendi olağan mikrobik florasında yer alır. Olağanda hastalık yapmayan mikroplar beden direncinin azalmasıyla akciğer dokusuna ulaşır ve zatürreye neden olur. Yüksek ateş, titreme, öksürük, nefes darlığı, göğüs yan ağrısı, paslı yahut kanlı balgam zatürrenin sık görülen belirtileridir. Yaşlılarda fazla şikayete yol açmadan yalnızca genel durum bozukluğu, şuur değişiklikleri ortaya çıkabilir. Pnömokok bakterisi zatürre dışında; menenjit, sepsis (kan zehirlenmesi), kemik iltihaplanması, orta kulak iltihabı, kalp iltihabı ve sinüzit üzere hastalıklara da yol açabilir.
KAÇ DEFA UYGULANMALI?
İki çeşit zatürre aşısı vardır. Birincisi uzun ömürlü olan ve geç bağışıklık oluşturan Prevenar 13, başkası ise kısa tesirli ve süratli bağışıklık oluşturan Pnömovax 23’tür. Prevenar 13 aşısı bir sefer, Pnömovax 23 aşısı ise 5 yıl orta ile en fazla üç kere yapılır. 65 yaşın üzerinde olanlarda evvel Prevenar 13, bir yıl sonra Pnömovax 23 aşısı kafidir. Bağışıklık sistemini baskılayan lösemi, lenfoma, kanser, organ nakli olan hastalara ise evvel Prevenar 13, 8 hafta sonra Pnömovax 23 aşısı yapılmalıdır. 5 yıl sonra Pnömovax 23 aşısı tekrarlanır, 3. aşı 65 yaş sonrasında uygulanır. Kalp, böbrek, akciğer ve nörolojik hastalıkları olanlarda, sigara içenlerde, alkol kullananlarda ve diyabet üzere kronik hastalıkları olanlara ise tıpkı protokol uygulanabilir yahut Pnömovax 23 aşısı 5 yılda bir tekrarlanabilir.
NASIL KORUNABİLİRİZ?
Grip ve zatürre kış aylarının en sık görülen iki hastalığıdır. Grip bilhassa yaşlılarda zatürreye yol açabilir. Bazen de grip sonrası ortaya çıkan teneffüs yollarındaki değişiklikler ve bağışıklık sisteminin bozulması sonucu ‘süper enfeksiyon’ denilen bakterilerin de tabloya eklenmesiyle hastalık ağırlaşır. Zatürreden korunmak için grip ve zatürre aşılarını yaptırmak (Gerekirse iki aşı birlikte yapılabilir), sık sık el yıkamak, hastalıklı şahıslardan uzak durmak, hasta bireylerin şahsî eşyalarını kullanmamak gerekir. İstikrarlı beslenmek, hijyen şartlarına uymak, sigara-alkol kullanmamak, gerilimsiz yaşamaya çalışmak, idman yapmak, altta yatan kronik ve nörolojik hastalıkları uygun formda tedavi ettirmek de son derece değerlidir.
KAYNAK: Sözcü