Dünya Ruh Sıhhati Federasyonu’nun teşebbüsü ile 1992 yılından bu yana her yıl 10 Ekim günü “Dünya Ruh Sıhhati Günü” olarak anılıyor ve ruh sıhhatinin ehemmiyetine dikkat çekmek amaçlanıyor. Bu yılki tema “Eşitsiz Bir Dünyada Ruh Sağlığı” olarak açıklandı. Dünya Sıhhat Örgütü ise Dünya Ruh Sıhhati 2021 temasını “Herkes için ruh sıhhati bakımı: Haydi bunu gerçeğe dönüştürelim” olarak belirledi.
Çocuk Ergen Psikiyatri Uzmanı Yrd. Doç. Dr. Mine Elagöz Yüksel, Dünya Ruh Sıhhati günü çerçevesinde pandemi devrinin çocukların ruh sıhhati üzerindeki tesirlerini kıymetlendirdi.
Çocuklar pandemide toplumsal izolasyon yaşadı
Geçtiğimiz yılın çocuklar açısından sıkıntı bir yıl olduğunu belirten Yrd. Doç. Dr. Mine Elagöz Yüksel, “Özellikle okulların online eğitime geçmesi nedeniyle çok etkilendiler. Her şeyden evvel arkadaşları ile görüşmeleri azaldı, okul ortamındaki toplumsallaşmadan uzak kaldılar. Uzaktan eğitimde dikkatlerini vermekte zorlandılar. Bu devir hem çocuk hem aile için bir toplumsal izolasyona neden oldu ve çocuklar yalnızca arkadaşlarından değil, akrabalarından da uzak kaldılar. Bununla bir arada şayet bir kayıp yaşanmışsa bu durumun da çocuklar üzerinde tesirleri oldu. Sevenlerini, akrabalarını vedalaşamadan kaybeden çocuklar oldu. Aksiliklere rağmen bu süreçte çocukların aileleri ile daha fazla paylaşım yapacakları vakitleri oldu. Lakin bu durum beraberinde birtakım aileler için çatışmaların artmasına da neden oldu.” dedi.
Ruhsal hastalıkları olan çocuklar daha çok etkilendi
Çocukların yaş periyotlarına nazaran durumdan farklı etkilendiklerini söz eden Yüksel, “Okul öncesi devirde bulunan çocukları olan ebeveynler, çocuklarının ruhsal durumunun tesirlerini daha fazla yaşadı. Bilhassa altta yatan ruhsal rahatsızlıkları olan çocuklar, pandemi periyodunda daha çok etkilendi. Örneğin dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu olan ve özel öğrenme zahmeti bulunan çocuklar, uzaktan eğitimden yaşıtları kadar faydalanamadılar. Online eğitim sıkıntıları tüm dünyada yaşandı. Hasebiyle bu yeni periyotta geri kaldılar kaygısı taşımamak gerekir. Çocuğun akademik kazanımlarının ne durumda olduğunu öğrenmek için öğretmenle bağlantı kurmak çok kıymetli.” diye konuştu.
Yeme bozuklukları ve ekran müddetleri arttı
Öncesinde depresyon, tasa bozukluğu gibisi rahatsızlığı bulunan çocukların yaşadıkları toplumsal izolasyon nedeniyle şikayetlerinde artış yaşanmış olabileceğini vurgulayan Yüksel, “Çocuklarda yeme bozukluklarının arttığını gözlemledik. Duygusal yeme gereksinimi bulunan çocukların içinde bulundukları gerilimli ortam nedeniyle yeme ve uyku alışkanlıkları değişti. Ekrana bakma mühletleri arttı. Bu durum internet bağımlılığına yatkın çocuklar için kıymetli bir sorun olarak ortaya çıktı. Yüzyüze eğitimin başlamasıyla çocuklar yalnızlıktan uzaklaştı, tekrar sosyalleşebilecekleri ortama kavuştular. Değişmiş uyku tertipleri okulların yüzyüze eğitime geçmesiyle tekrar olağana döndü.” tabirlerini kullandı.
Çocukları etkilenen ebeveynler uzman takviyesi almalı
Çocuk – Ergen Psikiyatri Uzmanı Yrd. Doç. Dr. Mine Elagöz Yüksel, ‘Çocuklar uzun vadeli bir online eğitim sonrası ansızın tam vakitli yüz yüze eğitime başladılar. Bu geçişe her çocuğun kolay ahenk sağladığını söylemek mümkün değil’ dedi ve kelamlarına şöyle devam etti:
“Ayrılık tasası olan ve uzun müddet meskende kalmış çocuklarda okula gitmek istememe, okul devri karın ağrısı ve mide bulantısı görebiliyoruz. Bunun yanında geçen periyot okula gidememiş küçük çocuklarda ahenk mühletinin uzadığını, daha dürtüsel olduklarını ve kurallara uymakta zorlandıklarını söyleyebiliriz. Bu durum en çok bu yıl ilkokula başlayan çocuklarda besbelli oldu. Altta yatan dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu ya da davranış bozukluğu bulunan çocuklar daha fazla ahenk sorunu yaşadı. Ebeveynler bu süreçten çocuklarının etkilendiğini düşünüyorlarsa vakit kaybetmeden bir çocuk psikiyatri uzmanından dayanak almalılar. Pandemi devrinde tedavilerin aksatıldığına çok şahit olduk. Tedavilerin aksaması, sorunların kronikleşmesine ve ileride daha sıkıntı tahlil bulunmasına neden olabiliyor.”
Teknolojiyi büsbütün yasaklamak gerçek değil
Pandemide teknoloji kullanımının arttığını hatırlatan Yüksel, “Teknoloji topyekün berbat olarak algılanmamalı. Bilhassa küçük yaştaki çocuklara yol göstermek, uygun çizgi sinema ve oyunları bulup önermek gerekebilir. Büsbütün yasaklamak yanlışsız değil. Çocuklar bu oyunları arkadaşları ile bir arada oynayabiliyorlar. Çocuklar genel olarak teknoloji ve internet kullanımı ile ilgili bilgilendirilmeli ve korunmalı. Fizikî, cinsel, duygusal ve şiddet içerikli oyun ve uygulamalardan kaçınılmalı. Bilhassa tanımadığı şahıslarla konuşurken nelere dikkat etmeleri gerektiği öğretilmeli.” dedi.
Çok fazla oyun dikkat eksikliğine yol açıyor
Çok oyun oynayan çocuklarda sonluluk, empati eksikliği, dikkat eksikliği ve ders çalışmak istememe halinin görülebildiğini belirten Yüksel, “Çocuk şayet oyun elinden alınmak istendiğinde yüksek yansılar veriyorsa, oyunda çok fazla vakit harcıyorsa, gece uyanık kalma durumu varsa, oyundan öteki bir aktifliği yoksa ve daima canının sıkılması kelam hususuysa çok oyun oynamanın altında hangi nedenlerin yattığını düşünmek gerekiyor. Berbat olayları unutmak istemek ve sorumluluk almamak oyun bağımlılığına yol açabiliyor. Bunun dışında depresyona meyilli ve kendini yalnız hisseden çocuklarda kendi üzere çocukların olduğu kümeleri bulması bir aidiyet duygusu uyandırıyor.” tabirlerini kullandı.
Kurallara çocukla birlikte karar verilmeli
Özgüveni düşük olan çocukların bir şeyleri kaçırma korkusu fazla olunca daha fazla ekran başında kaldıklarını belirten Yüksel, kelamlarını şöyle tamamladı:
“Bu çocuklar gördükleri her şeyi gerçek sanabiliyor ve olumlu şeyler olduğuna lakin kendisinin sahip olmadığına inanıyorlar. Bu durum da mutsuzluk ve telaşa yol açıyor. ‘Akıllı telefona ulaşamazsam’ korkusu, ‘ya şarjı biterse, ya bir yerde unutursam’ kaygılarını yüksek yaşayan şahıslarda nomofobi kavramı tekrar gündeme geldi. Ailenin çocuğa bir telefon ya da tablet alması ve kullanımına müsaade vermesi, çocuğun hiç kuralı olmadığı manasına gelmiyor. Kurallar çocuğun yaşı büyükse birlikte konmalı. Uyku öncesine dikkat etmek değerli. Yatağa onunla girmek hem mavi ışık maruziyetini artırıyor hem de elinden bırakamadığı için geç uyumasına sebep oluyor.”
KAYNAK: Milliyet