Ülkü kilonuzda olun
Fazla kilo kalp damar hastalıklarına ve kalp krizine yer hazırlayan faktörler ortasında birinci sıralarda yer alıyor. Toplumumuzda maalesef istikrarsız beslenme, hareketsiz ve gerilimli hayat üzere durumlardan ötürü her geçen gün çok kilo sorunu yaşayanların sayısında artış görülüyor. Beden kitle indeksinin 30’un üzerinde olması obezite, 40’ın üzerinde olması da morbid (ölümcül) obezite olarak tanımlanır.
Obeziteyle uğraşın temeli nizamlı antrenman ve istikrarlı beslenmedir. Nizamlı yürüyüş yapmayı, az yemeyi alışkanlık haline getirmeliyiz. Yeme alışkanlıkları için başlangıçta diyetisyen önerisi alınabilir. Buna karşın kilo veremeyen hastalarda yeni kullanıma giren fakat kısa periyotta çok başarılı olan medikal tedaviler de mevcuttur. Bu yüzden tabip teklifleri de alınabilir.
İdman, diyet ve medikal tedaviye karşın hala kilo veremeyen hastalarda doktor gerekli görürse obezite cerrahisi de düşünülmelidir. Lakin cerrahi tedavi hiç bir vakit tahlil olarak görülmemelidir; yeme alışkanlığını değiştiremeyen hastalarda cerrahi sonrası tekrar kilo alındığı unutmamalıdır.
Bel etrafınızı denetim edin
Kalp krizini önlemek için, bedenimizin ülkü kilosunu gösteren beden kitle indeksi kadar göbek etrafı de kıymet taşıyor. Göbek etrafı iç organ yağlanması ile paraleldir. Yağlanma tipi cinsiyete nazaran değişmektedir.
Erkekler çoklukla elma tipi olarak bilinen göbek etrafına, bayanlar ise armut tipi olarak bilinen basen etrafına kilo alırlar. Ülkü bel etrafı; erkekler için 102 cm, bayanlar için ise 90 cm altıdır; bu ölçünün üzeri ise riski artırır. Göbek etrafınızı tertipli ölçerek bu düzeylerin altına inmeye çalışın.
Akdeniz metodu beslenin
Akdeniz yolu beslenme kalp ve damar hastalıklarından korunmanın en önemli anahtarlarından biri. Et yüklü, yağlı, kızartılmış besinlerin yer aldığı beslenme yerine; zerzevat, meyve, balık, kuru bakliyat ve kararında zeytinyağı ile hazırlanan yeşilliklerin yer aldığı Akdeniz yordamı beslenmeye geçin.
Zeytinyağı antioksidan tesiri ile damar sertliğini azaltır, doymamış yağ olduğu için kolesterolü düşürücü tesiri vardır, lakin çok tüketiminden kaçınmak gerekir. Beslenmede; besin kıymeti yüksek, lifsel yapıda, omega 3 içerikli, düşük karbonhidratlı besinler tercih edilmelidir.
Tansiyonunuzu denetim altında tutun
Damarın içindeki basınç, tansiyon olarak tanımlanır. Tansiyon ne kadar yüksekse damar iç yüzeyine olan travma o kadar fazladır. O yüzden kan basıncı yani tansiyon kesinlikle olağan hudutlarda tutulmalıdır. Hipertansiyon tarifi 130/80 mmhg üzeri pahaları söz eder. Burada unutulmaması gereken husus, hem büyük hem de küçük tansiyonun olağan hudutlarda olması gerekliliğidir.
Bir pahanın bile yüksek olması, hipertansiyon tarifi için kafidir. Şahıstan bireye değişmekle birlikte çoklukla 135/85 mmhg üzeri bedellerde medikal tedavi gerekliliği vardır. Hayat stili değişikliği de tansiyon denetiminde çok faaldir.
Tuzsuz diyet, nizamlı antrenman, kilo denetimi kan basıncı denetiminde bilhassa genç hastalarda medikal tedavi kadar aktif olabilir. Hipertansiyon ekseriyetle klinik şikayet yaratmadığı için rastgele bir şikayet olmadığı halde ayda 1 sefer de olsa kesinlikle tansiyon ölçümü yapılmalı, 130/80 mmhg üzeri durumlarda bir hekim muayenesi olunmalıdır.
Sigarayı bırakmak için gerekirse takviye alın
Yapılan sayısız bilimsel çalışma gösteriyor ki, sigara kalbin en büyük düşmanlarından biri. Sigara, damarın iç yüzeyine (endotel) hasar verir, ayrıyeten kanın akışkanlığını azaltır yani kanda pıhtılaşmayı artırır. Bozulmuş bir endotelde, pıhtılaşmanın da artması ile birlikte damarın tıkanma riski çok daha fazla olur.
Sigara ayrıyeten hem tansiyonu yükselterek hem de damarlarda büzülmeye sebep olarak yeniden endotel hasarına katkıda bulunur. Sigara kullanan hastalardaki damar sertliği çok daha yaygındır, bacak damar tıkanıklıkları da çabucak hemen neredeyse yalnızca sigara içen hastalarda görülür. Ayrıyeten sigaranın kanser fizyopatolojisindeki yerini de unutmamak gerekir. Bedende görülen tüm kanserlerin sebepleri ortasında maalesef sigara mevcuttur.
Diyabetiniz var mı öğrenin
Diyabet hastalığı, kalp damar tıkanıklıklarının en sık sebeplerinden biridir. Kandaki fazla şeker damar iç yüzeyinde birikerek damar sertliğine sebep olur. İstikrarsız beslenme, obezite, hareketsiz ve gerilimli hayat üzere olumsuz durumlardan ötürü diyabet hastalığının görülme sıklığı her geçen gün artmakta ve maalesef daha erken yaşlarda görülmektedir.
Ülkemizde pek çok kişi de ne yazık ki diyabet hastası olduğunun farkında bile olmadan ömrünü aslında büyük bir risk altında sürdürüyor. Zira diyabet hastalığı da hipertansiyon üzere sinsi seyreder, hastalığın erken evrelerinde hiç şikayet olmayabilir. Bu da teşhiste gecikmelere sebep olur. O yüzden kesinlikle muhakkak dönemlerle tabip denetimi yapılmalı, hastalığın uç organ hasarı oluşturmadan teşhis ve tedavisi sağlanmalıdır. Diyabetten korunmadaki en faal yol, istikrarlı beslenme ve idman alışkanlığının edinilmesidir.
Kolesterolünüzü tertipli ölçtürün
Kolesterol, bedende üretilebilen yahut dışarıdan besinlerle alınabilen bir unsurdur ve beden için gereklidir. Örneğin; pek çok hormon sentezinde kolesterol kullanılır. Fakat kolesterolün fazlası, damar duvarında birikerek damar sertliği oluşumunu başlatan ana sebeptir. O yüzden “azı karar birçok zarar” tabiri kolesterol için uygun bir tariftir.
Bilindiği üzere 2 cins kolesterol vardır. Makûs olarak bilinen LDL kolesterol ve yeterli olarak bilinen HDL kolesterol. Damar sertliği yapan LDL kolesteroldür. Olağan bedeli 130 mg/dl altıdır. Kolesterolün ilaç tedavi gerekliliği hastanın kalp damar hastalığı risk faktörlerine ve kan kolesterol düzeyine nazaran değişir. Yani kolesterol ilaç tedavileri kişisel tedavilerdir. Hastanın damar yapısına yahut risk faktörlerine nazaran agresif ilaç tedavisi verilebileceği üzere ilaçsız takip de yapılabilir.
Fast food eserlerden ve alkolden kaçının
Fast food eserlerden, paketli hazır besinlerden kaçınmak kalp krizini önlemede kıymetli dayanak sağlar. Hayvansal yağ oranları ve kalorisi fazla, raf ömrünün uzatılması için katkı unsurlu ve tuz içeriği yüksek bu eserlerin çok tüketilmesi obezite, hipertansiyon, kolesterol, diyabet üzere hastalıkların da artmasını kaçınılmaz kılar.
Fastfood şekli beslenme; kalp damar sıhhati kadar mide-bağırsak sistemi hastalıkları, kanser üzere pek çok hastalığın da oluşmasına sebep olmaktadır. Alkol kullanımı da; içerdiği şeker hasebiyle obezite ve diyabet hastalığına yol açmaktadır. Alkol birebir vakitte bedenin sıvı yükünü artırarak kalp yetmezliğinin kötüleşmesine ve çarpıntılara sebep olabilir.
Nizamlı antrenman yapın
Kesinlikle günlük 45-60 dakika müddetli idman yapmayı alışkanlık haline getirin. İdman yapmak; kan basıncı denetimine, diyabet ve kolesterol seviyelerini düşürmeye, ülkü kiloya ulaşmaya katkı sağlayarak kalp damar hastalıklarından korunmaya takviye olur. Her gün tempolu yürüyüş, yavaş tempo koşu, bisiklet yahut yüzme üzere aerobik antrenmanlar tercih edilmelidir.
Yapılan idmanlarda nabzın yükselmesi, hafif terleme sağlanmalı, alışveriş gezisi halinde olmamalıdır. Yürüyüş sırasında birlikte yürüdüğümüz bireyle rahat konuşabilmemiz tempomuzun yetersiz olduğu manasına gelir. Gözetici hekimlik manasında, günlük bir saat yürüyüş yapmak doktorunuzun size vereceği reçeteden çok daha fazla yararlı olabilir.
Doktora gitmekten kaçınmayın
Kalp krizi geçiren hastaların büyük bir kısmı kriz öncesi değerli bir şikayet tanımlamaz. Ayrıyeten kronik hastalıklar da uç organ hasarı gelişmeden evvel klinik bulgu vermeyebiliyor. Münasebetiyle bilhassa risk kümesinde olan şahısların yıllık denetimleri kesinlikle gerekir. Menopoz devrinde, 40 yaş üzeri erkeklerde, sigara kullananlarda ve diyabet hastalarında bu denetimler çok daha fazla değer taşır.
KAYNAK: Milliyet