İlkokul periyodundaki çocuklarda ve yetişkinlerde görülebilen disleksi, bir çeşit okuma bozukluğundan kaynaklanan hastalıktır. Sözleri heceleme ve çözümleme, okuduğunu anlayamama ya da okuma esnasında dikkat dağılma üzere belirtilerle şahısta beliren disleksi ile ilgili merak edilen tüm bilgiler haberin ayrıntılarında. Disleksi nedir, nasıl anlaşılır? Okuma bozukluğunu düzeltmek için…
Toplum içerisinde seyrekte olsa görülebilen rahatsızlıklardan biri olan disleksi, halk ortasında öğrenme zahmeti olarak algılansa da aslında disleksi öğrenme zahmeti değil öğrenme bozukluğudur. Disleksi rahatsızlığı çocuklarda okul öncesi devirde sinyallerini verse de daha çok ilkokul çağındaki çocuklarda fark edilir. Disleksi hastalığına sahip bireylerin özelliklerine baktığımızda rastgele bir zeka geriliği olmadığı olağan ya da üstün zekada iken okuma, yazma ve lisan hünerlerinde sorun yaşamalarına neden olan özel öğrenme bozukluğudur.
Disleksi görülen yetişkin ve çocuklarda çalışkanlık öne çıkar. Lakin beyinleri sözleri farklı işlediği için bu durum sözlerin çözümlenmesini ve tanınmasını zorlaştırır. Seyrek olarak görüldüğü bilinen lakin meğer birçok kişi disleksi olmasına karşın kendilerinin bundan haberdar olmadığı görülür. Beyindeki bilgi sürece merkezinin hasar görmesiyle ortaya çıkan disleksi, yanlışsız bir biçimde tedavi edilmediği vakit bilhassa de okul periyodundaki çocukların akademik hayatını olumsuz etkileyen bir rahatsızlıktır.
DİSLEKSİ NEDİR? DİSLEKSİ NASIL ORTAYA ÇIKAR?
Çocukluk ve yetişkinlik devrinde ortaya çıkan bir cins öğrenme bozukluğu olan disleksi hastalığı okul çağındaki çocuklarda kimi belirtilerle kendini gösterir. Okuma, yazma, konuşma, dinleme ve matematik yeteneklerinin kazanılmasında ortaya çıkan nörogenetik sorun ‘Dahilerin hastalığı’ olarak da bilinir. Örnek verecek olursak; Albert Einstein, Walt Disney, Leonardo Da Vinci, günümüz dünyasının en zeki insanlarındandır.
Hamilelik devrinde bebeğin görme sonunun hasara uğramasıyla ortaya çıkan disleksi ile ilgili yapılan araştırmada; Beynin görme fonksiyonuna katkı sağlayan ve tümü ‘V’ ile temsil edilen, en az 32 kısım vardır. Mesela V5; hareketli objeleri izler. V1 ve V2 ise, renklerin algılanmasına yardımcı olur. Disleksi için ise, V5 kısmının sorunlu olduğu ve okumayı zorlaştırdığı öne sürülmektedir.
DİSLEKSİ NASIL ANLAŞILIR? DİSLEKSİ BELİRTİLERİ:
Doğuştan görülebileceği üzere doğum sonrası travmatik halde de ortaya çıkabilen disleksinin belirtilerine en yaygın ilkokul devrinde rastlanır. Zira ilkokul periyodunda okuma yazmaya başlayan çocuk yaşıtlarına nazaran daha yavaştan gelir ve okuma yazmasında hece atlama üzere durumlar görülebilir. Birbirine benzeyen harfleri yazmakta zorlanırlar.
Yazılışın haricinde okurken de “d” harfini “b” harfi ile, “p” harfini “g” harfi ile karıştırması yüksek ihtimaldir. Hafızasının yaşıtlarına nazaran daha düşük olması sebebiyle, yakın vakitte hatta bir evvelki derste işlenen mevzuyu bile az hatırlar ya da hatırlamada zorluk çekildiği görülür. Genel olarak baktığımızda disleksinin belirtileri şu haldedir:
1- Odaklanma sıkıntısını sık sık yaşarlar.
2- Yaşıtlarına nazaran daha geç konuşmaya başlarlar.
3- Söz hazneleri yetersizdir, birinci okuduklarında akıllarında kalmaz.
4- Okuma yaparken sözleri atlarlar.
5- Harfleri yahut sayıları tersten algılarlar. (‘3’ sayısı, ‘E’, ‘P’, ‘B’, ‘D’ harfleri)
DİSLEKSİ OLAN ÇOCUKLARA NASIL DAVRANILMALI?
Okul çağındaki çocuklarda sıklıkla görülen sorunlardan birisi de disleksi yani okuma bozukluğudur. Çocuğun zekası haricinde gelişen bu durum, ilerleyen periyotlarda çocuğun akademik performansını düşürmesine neden olur. Diğer hastalıklarda olduğu üzere dislekside de erken teşhis hayati bir kıymet taşıyor. Disleksi rahatsızlığı harfleri karıştırma, alfabeyi geç öğrenme, sesleri yanlış tahlil etme ve heceleyerek okuma üzere belirtilerle kendini göstermeye başlar. Tüm bunların eksikliğinde ise çocuğun okumasında gecikme ya da yanlış söylem etme görülür.
ÖĞRENEMEYEN ÇOCUK YOKTUR ÖĞRETEMEYEN EBEVEYN VARDIR!
Özel Eğitim ve Çocuk Gelişimi Uzmanı Hamide Merve Demir, “Unutulmamalıdır ki; dislektik olan yada disleksi riski taşıyan çocuklarımızın zeka geriliği yoktur. Olağan zeka ve olağan üstü zekaya sahip bireyler %82 oranla IQ, 110-130 puan aralığındadır. Yalnızca uzman takviyeye ve yönlendirici eğitim–öğretim modellerine gereksinimleri vardır. Unutmamalıyız ki ; öğrenemeyen çocuk yoktur. Öğretemeyen ebeveyn, öğretmen ya da sistem vardır.” açıklamasını yaptı.
OKUMA BOZUKLUĞU NASIL DÜZELTİLİR?
Şayet çocuğunuzun okumasında gecikme ya da zorlanma varsa, ebeveyni olarak onun üzerinde baskı kurmamalısınız. Bu bahiste yapabileceğiniz birinci şey, çocuğunuza karşı sabır ve ilgi göstermek olacaktır. Bu iki değerli kriteri aştıktan sonra uygulamaya geçerek okuma çalışmaları yapabilirsiniz.
Pekala okuma bozukluğu olan çocuklara ne yapılmalı?
Seveceğini düşündüğünüz bir kitabı hem kendinize hem de çocuğunuza alın. Aldığınız kitabı birinci 25 dakikada çocuğunuza okuturken sizde göz ucuyla takip etmelisiniz. Söylemini yanlış bir biçimde seslendirdiğinde okumasını durdurup yanılgı yaptığı kelimeyi tekrardan okumasını isteyin.
Düzgü okuyana kadar devam ettirdikten sonra kısa bir mola verebilirsiniz. Mola bittikten sonra 25 dakika daha sesli okuma çalışması yapmalısınız. Haftada 1 kere da, çocuğunuzun 1 dakikada okuduğu söz sayısını not ederek okumasında ilerleme olup olmadığını anlayabilirsiniz.
KAYNAK: Yasemin